ਕੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ F-35 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ
ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ F-35 ਸਟੀਲਥ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਵੇਚਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਟਰੰਪ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ‘ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਬਣਾਓ’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਏ ਟਰੰਪ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਵੇਚਣ ਦੀ ਉਸਦੀ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। F-35 ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਹੀ ਇਹ ‘ਅਦਿੱਖ’ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, F-35 ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈਭਾਰਤ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ਤਰੇ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (IAF) ਲਈ F-35 ਜੈੱਟ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਇਸ ਚਮਤਕਾਰੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ 6 ਨਵੇਂ P-8I ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਗਸ਼ਤੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕਰ ਜੈੱਟ ਅਤੇ ਜੈਵਲਿਨ ਐਂਟੀ-ਟੈਂਕ ਗਾਈਡਡ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।। ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦਾ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ, ਹਵਾ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੁਲਾੜ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਸਹਿਯੋਗ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਜਤਾਈ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ 2015 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਲਿਜਾਣ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ।
F-35 ਵਿਕਰੀ ਵੇਰਵੇ
ਜਦੋਂ F-35 ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਟੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਬੇਨਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਨੇ ਖੁਦ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਕਰੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ‘ਪ੍ਰਸਤਾਵ’ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਲੰਬੀ ਰਸਮੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣੀ ਹੈ।